بازسازی عطر ۳۵۰۰ ساله مصر باستان با نام «رایحه زندگی ابدی»
تاریخ انتشار: ۱۰ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۵۹۸۱۲۶
دانشمندان با شناسایی موادی که در مومیایی کردن مصریان باستان استفاده میشد توانستند رایحهای متعلق به ۳ هزار و ۵۰۰ سال پیش را احیا کنند.
این عطر، که «رایحه زندگی ابدی» نام گرفته است، در روزگاران قدیم مصر با استفاده از موم زنبور عسل، روغنهای گیاهی و صمغ درختان متعلق به سرزمینهای دور ساخته میشده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
بوی بازسازیشده از داخل یک کوزه در تابوت زنی مومیاییشده برمیخاسته که تخمین زده میشود در حدود سال ۱۵۰۰ قبل از میلاد زندگی درگذشته باشد. تابوت باستانی حدود یک قرن پیش در سال ۱۹۰۰ در دره پادشاهان مصر کشف شده بود.
باربارا هوبر، محقق دکترای انسانشناسی در مؤسسه ماکس پلانک آلمان و نویسنده ارشد این مطالعه، در این باره میگوید: «موادی که در فرآیند مومیاییسازی این مومیاییهای باستانی یافت شدهاند، یکی از پیچیدهترین و متنوعترین موادی هستند که از این دوره به دست آمده است و دقت و پیچیدگی روشی را نشان میدهند که مومیاییها با آن ساخته میشدند.»
وی اضافه کرد: «وجود چنین مجموعه گستردهای از مواد عجیب و غریب مانند صمغ درخت پسته در درون کوزه نشان میدهد که از مواد بسیار کمیاب و گرانقیمت برای مومیایی کردن او استفاده شده است. این امر به موقعیت استثنایی این زن در جامعه آن زمان اشاره دارد.»
اطلاعات کمی در مورد زندگی و مرگ «سنتانی» وجود دارد. تحقیقات قبلی نشان داده است که او در حدود سال ۱۴۵۰ قبل از میلاد زندگی میکرده و پرستار و دایه فرعون آمنهوتپ دوم ( پسر و وارث توتموس سوم) بوده است. این زن از آمنهوتپ دوم مراقبت میکرده و در کودکی نیز به او شیر میداده است.
طبق تواریخ به دست آمده، «سنتانی» ملقب به «زیور پادشاه» بوده و یکی از اعضای ردهبالای دربار فرعون به حساب میآمده است. پس از مرگ او، اندامهای حیاتیاش مومیایی شدند و در چهار کوزه با دربهایی به شکل سر انسان قرار گرفتند.
مصریها در طول فرآیند مومیایی کردن اندامهایی مانند ریهها، کبد، معده و رودهها را با دقت برمیداشتند تا از رشد باکتریها جلوگیری کنند و به این ترتیب بدن بهتر حفظ شود. علت تاکید مصریان باستان بر فرایند مومیایی این بود که آنان به سالم ماندن بدن برای زندگی پس از مرگ اعتقاد داشتند. به باور مصریان، بدن باید به خوبی محافظت میشد تا روح فرد بتواند به آن برگردد.
مکان دفن سنتانی در دره پادشاهان نشان از اهمیت بالای او در جامعه آن وقت مصر دارد، چرا که این قبرستان «معمولاً مختص فراعنه و اشراف قدرتمند بوده» و خاکسپاری در این محل نشاندهنده «امتیاز فوقالعاده و احترام بالایی بوده که احتمالاً فرعون برای وی قائل بوده است.»
کوزههایی از سنگ آهک که زمانی حاوی ریهها و کبد سنتانی بودند برای سالها در موزهای در شهر هانوفر آلمان نگهداری میشدند. مسئولان موزه به هنگام جنگ جهانی دوم آنها را برای در امان ماندن از آسیب به یک معدن نمک منتقل کردند.
هرچند محتویات کوزهها مدتهاست که از بین رفته است، با این حال محققان توانستند داخل کوزهها را بتراشند تا بقایای مواد و همچنین سنگ آهک متخلخل کوزهها را بررسی کنند.
دستور العملهای دقیق استفاده شده در تهیه روغنها و عطرهای مخصوص در کوزهها از دیرباز مورد بحث بوده است، زیرا متون به دست آمده از مصر باستان دقیقا به نام مواد تشکیل دهنده اشاره نمیکنند. با این حال تیم تحقیق با استفاده از تکنیکهای تحلیلی بسیار پیشرفته سرانجام توانست ترکیب مواد داخل کوزهها را به دست آورد.
مطابق یافتههای دانشمندان، این کوزهها حاوی موم زنبور عسل، روغنهای گیاهی، چربیهای حیوانی، قیر طبیعی حاصل از فرآوردههای نفتی و صمغ بودند. ترکیباتی مانند کومارین (که رایحهای شبیه به وانیل دارد و در گیاهان نخود و دارچین یافت میشود) و همچنین اسید بنزوئیک (که در صمغ درختان و بوتهها وجود دارد) در این کوزهها پیدا شده است.
پژوهشگران همچنین توانستند صمغهای معطر درختان کاج اروپایی و درختان خاصی از گونه پسته (از خانواده بادام هندی) که در هند و آسیای جنوب شرقی یافت میشوند شناسایی کنند.
دکتر هوبر در این باره میگوید: «وجود برخی مواد نشان میدهد که مصریها راهها و شبکههای تجاری گستردهای ایجاد کرده بودند. وجود صمغ درخت کاج اروپایی که از شمال دریای مدیترانه و اروپای مرکزی منشأ میگیرد و یا صمغ درختانی که تنها در جنگلهای استوایی جنوب شرقی آسیا پیدا میشوند، به دامنه وسیع راههای تجاری مصر در اواسط هزاره دوم قبل از میلاد اشاره دارد.»
پس از شناسایی مواد تشکیلدهنده، تیم تحقیقاتی با یک عطرساز فرانسوی و یک موزهشناس متخصص برای بازسازی رایحه واقعی مومیاییسازی کار کردند. پژوهشگران میگویند این فرآیند پیچیده ماهها و چندین بار تکرار شد تا اینکه عطری دقیق به لحاظ تاریخی بدست آید.
دکتر هوبر در این باره میگوید: «اولین باری که با این عطر روبرو شدم، تجربهای عمیق و تقریبا سورئال از جنس ارتباط ملموس و معطر با دنیای باستان داشتم. مثل این که با سفر در زمان، پژواک ضعیفی از گذشته در دست داشته باشیم.»
دانشمندان میگویند بازسازی این رایحه به درک بهتر موقعیت اجتماعی فرد درگذشته و همچنین روشهای استفاده شده برای حفظ بقایای او کمک میکند.
این رایحه احیاشده از ماه اکتبر در موزه موسگارد دانمارک به نمایش گذاشته خواهد شد تا علاقهمندان بتوانند بویی را که محققان آن را «عطر ابدیت» نامیدهاند استنشاق کنند و در هوای بخشی از روزگار باستان «تنفس کنند».
۵۸۵۸
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1808618منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: مصر باستان شناسی فناوری مومیایی اهرام ثلاثه کوزه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۵۹۸۱۲۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آیا میدانید قدیمیترین مقابر صخرهای ایران کجاست؟
جام جم آنلاین؛ گوردخمههای ایران، از ارزشمندترین مکانهای باستانی و بناهای صخرهای کشور است. بسیاری از این گوردخمه ها را می توان در استان کرمانشاه پیدا کرد. کرمانشاه یکی از تاریخی ترین مناطق کشور است که چند مورد از معتبر ترین سایت های باستانی دنیا همچون محوطه تاریخی بیستون را در دل خود جای داده است. یکی دیگر از این سایت های معتبر باستانی، گوردخمه اسحاق وند یا سکاوند است.
گوردخمه ها از قدیمی ترین انواع معماری صخره ای در ایران است که در دل کوه ها و صخره های مرتفع تراشیده می شدند. این بناهای صخره ای در حقیقت مقبره هایی هستند که متوفیان (افراد دارای اهمیت) را در آن ها به خاک می سپردند. نحوه خاکسپاری این متوفیان در ایران باستان به طرزی متفاوت بود. ایرانیان خاک را مقدس می دانستند، بنابراین، از دفن کردن اجساد درون آن خودداری کرده و آن ها در محفظه های صخره ای مخصوصی که تراشیده بودند، قرار میدادند.
از ایران باستان گوردخمه های بسیاری باقی مانده است که باستانشناسان در مورد قدمت آن ها اتفاق نظر ندارند. بسیاری از گوردخمه های کشور مادی هستند، بسیاری هخامنشی اند و برخی نیز به دوره های بعدی مربوط اند. در واقع گوردخمه های ایران را می توان به گوردخمه های مادی، گوردخمه های هخامنشی و گوردخمه های پس از هخامنشیان تقسیم کرد.
اسحاق وند، بنایی مادی یا هخامنشی
گوردخمه های اسحاق وند در حقیقت سه گوردخمه تاریخی هستند که ابعاد متفاوتی دارند. این گوردخمه ها در استان کرمانشاه، در حدود ۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان هرسین و در دل صخره های مرتفعی مشرف به روستای «دهنو» واقع شده اند. این گوردخمه ها به سکاوند نیز شهرت دارند و مردم محلی این منطقه به آن ها «فرهاد تاش» می گویند. به دلیل وجود روستایی به نام اسحاق وند در حوالی این گوردخمه ها، نام آن ها را اسحاق وند گذاشته اند.
پیرامون قدمت این گوردخمهها، اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد. بسیاری از باستان شناسان خارجی و داخلی، قدمت گوردخمه اسحاق وند را به دوره مادها نسبت می دهند. ولی برخی نیز همچون هرتسفلد، آن ها را مربوط به دوره هخامنشیان می دانند. طبق نظر ارنست امیل هرتسفلد باستان شناس آلمانی تبار، گوردخمه میانی، مقبره گئومات مغ است. داریوش اول در کتیبه بیستون خودش، داستان سرکوبی گئومات مغ یا همان بردیای دروغین را به تفصیل تعریف کرده است. عده کمی نیز این مقابر صخره ای را مربوط به دوره سلوکیان می دانند. به هرحال طبق نظر بسیاری از باستان شناسان، احتمال اینکه این گوردخمه ها مادی باشند بیشتر از هخامنشی بودن آن هاست.
مجموعه اسحاق وند یا سکاوند، متشکل از سه گوردخمه است که هر کدام ابعاد متفاوتی دارند. گوردخمه سمت راستی نسبت به دو گوردخمه دیگر، در ارتفاع بالاتری قرار گرفته است و حدود ۲.۱۰ متر عرض دارد. عرض دریچه گوردخمه میانی ۱.۶۳ متر است و عمق آن نیز ۱.۷۵ متر می باشد. گوردخمه سمت چپ نیز ۸۵ سانتی متر عمق دارد و عرض آن ۲.۱۰ متر است.
در اطراف تمام این گوردخمه ها تزئینات ساده ای تراشیده شده اند. علاوه بر قاب بندی های ساده ای که دور تا دور این سه گوردخمه ایجاد شده اند، در قسمت بالای گوردخمه میانی، تصویر تمام قد مردی با ارتفاع ۱.۸۷ متر به صورت نیمرخ و به زیبایی هر چه تمام تراشیده شده است. این فرد که هویتش مشخص نیست، لباسی بلند و چیندار به تن کرده است و دست های خود را به حالت دعا و نیاش پروردگار به سمت آسمان و جلوی صورتش بلند کرده است. همچنین در مقابل این فرد، یک آتش دان با ارتفاع حدود ۹۴ سانتی متر و یک مشعل سوزان با ارتفاع ۸۳ سانتی متر قرار گرفته است. پشت سر این مشعل و آتش دان، فردی با قامت حدود ۸۰ سانتی متر حجاری شده است که به نظر می رسد در حالی که دستهایش رو به سمت آسمان است، از پشت سرش چیزی را بر دست دارد.
شهرستان هرسین در ۴۴ کیلومتری جنوب شرق کرمانشاه قرار دارد.